سامانه (سیستم) هماهنگ شده

سامانه هماهنگ شده در قانون امور گمرکی به سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالاها (Harmonized System یا به اختصار HS) اشاره دارد که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) طراحی و توسعه یافته است. این سیستم استاندارد بین المللی با هدف تسهیل تجارت بین المللی و ایجاد هماهنگی در تعرفه های گمرکی به کار گرفته می شود. 

سامانه HS نزدیک به ۵۳۰۰ گروه کالایی را در بر می گیرد که هر یک به وسیله یک کد ۶ رقمی بر اساس ساختاری منطقی و منظم طبقه بندی شده اند. این سیستم، که مبنای تجارت و تعیین تعرفه های گمرکی در بیش از ۲۰۰ کشور دنیا است، به عنوان مرجع اصلی برای محاسبه آمار تجارت جهانی به کار می رود.

طبقه بندی کالاها بر اساس گروه ها یا دسته هایی که دارای خصوصیات یا مشخصات مشابه یا نظم و ترتیب معینی هستند، همواره به منظور تسهیل تجارت بین المللی مورد توجه بوده است. این رویکرد نه تنها مناسبات بازرگانی را ساده تر می کند، بلکه تصمیم گیری در انعقاد قراردادهای تجاری و تحلیل آماری تجارت جهانی را نیز امکان پذیرتر می سازد.
طبقه بندی کالاها ممکن است بر اساس حروف الفبا، نوع مواد تشکیل دهنده، تکنولوژی ساخت، مصارف نهایی کالاها، یا ترکیبی از این معیارها صورت گیرد. این شیوه ها به ایجاد یک سیستم منسجم و کارآمد برای مدیریت و نظارت بر تجارت بین المللی کمک می کنند.

سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالاها (HS) یک سیستم استاندارد بین المللی است که برای طبقه بندی و کدگذاری محصولات در تجارت بین المللی به کار می رود. این سیستم توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) طراحی و پیاده سازی شده است و در حال حاضر در بیش از ۲۰۰ کشور و اقتصاد در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی این سیستم، ایجاد یک زبان مشترک و استاندارد برای توصیف و کدگذاری کالاساختار سیستم HS است.

سیستم HS شامل یک ساختار کدگذاری شش رقمی است که به صورت منطقی و منظم طراحی شده است. این کد شش رقمی به دو بخش اصلی تقسیم می شود:
سرگروه ها (Chapters): اولین دو رقم کد HS نمایانگر فصل یا گروه اصلی کالاها هستند که معمولاً شامل ۲۱ فصل می باشند. این فصول کالاها را به دسته های کلی مانند مواد خام، محصولات شیمیایی، محصولات غذایی و غیره تقسیم می کنند.

زیرگروه ها (Headings and Subheadings): چهار رقم بعدی کد HS کالاها را به زیرگروه ها و سپس به زیرمجموعه های دقیق تری تقسیم می کنند. این تقسیم بندی بر اساس ویژگی های خاص کالاها، مانند مواد تشکیل دهنده، کاربرد یا فرآیند تولید آن ها صورت می گیرد.

اهداف و کاربردهای سیستم HS:
تعرفه های گمرکی: تعیین نرخ های تعرفه گمرکی و مالیات های مربوط به واردات و صادرات بر اساس کدهای HS انجام می شود.
آمار تجاری: جمع آوری، تحلیل و گزارش دهی آمار تجارت بین المللی با استفاده از کدهای HS.
کنترل های تجاری: اجرای قوانین و مقررات مرتبط با تجارت، از جمله محدودیت ها، ممنوعیت ها و استانداردهای ایمنی و بهداشتی.
مدیریت گمرکی: بهبود فرآیندهای گمرکی و تسهیل ترخیص کالاها از طریق استفاده از کدهای استاندارد و یکپارچه.

مزایای استفاده از سیستم HS:
تسهیل تجارت بین المللی: با ایجاد یک زبان مشترک برای طبقه بندی و کدگذاری کالاها، این سیستم به کاهش موانع تجاری و تسهیل جریان کالاها در سطح جهانی کمک می کند.
دقت و شفافیت: استفاده از کدهای استاندارد HS باعث افزایش دقت در گزارش دهی و شفافیت در معاملات تجاری می شود.
کارایی بیشتر: بهبود کارایی فرآیندهای گمرکی و تجاری از طریق استانداردسازی و ساده سازی طبقه بندی کالاها.

سیستم HS یک ابزار قدرتمند و ضروری برای تجارت بین المللی است که با ایجاد یک ساختار منظم و دقیق برای کدگذاری و طبقه بندی کالاها، به بهبود تعاملات تجاری، کاهش اختلافات و افزایش کارایی در سطح جهانی کمک می کند و به منظور تسهیل تجارت بین المللی، بهبود کارایی گمرکات و جمع آوری دقیق آمار تجاری است.

مثال از کد HS:
فرض کنید کد HS برای یک محصول خاص ۰۹۰۲.۳۰ است. این کد به صورت زیر تجزیه می شود:

۰۹: فصل ۹ که مربوط به قهوه، چای و ادویه ها است.
۰۲: سرگروه دوم در فصل ۹ که به چای اختصاص دارد.
۳۰: زیرگروه مربوط به چای سبز غیر تخمیر شده است.