ترخیص هیدروکربورهای حلقوی از گمرک (بنزن، تولوئن، زایلن، نافتالن) | HS Codes + مدارک
هیدروکربورهای حلقوی که عموماً در گفتار صنعتی به عنوان ترکیبات آروماتیک شناخته می شوند، گروهی از ترکیبات آلی با یک یا چند حلقه بنزنی هستند. به دلیل پایداری رزنانسی و در عین حال واکنش پذیری کنترل پذیر، در صنایع متعددی از پتروشیمی و پلیمر گرفته تا رنگ و پوشش، شوینده، داروسازی و لاستیک/پلاستیک به کار می روند. از مهم ترین اعضا می توان به بنزن، تولوئن، زایلن ها (o/m/p-Xylene) و نافتالن اشاره کرد. ترخیص این اقلام به دلیل حساسیت های ایمنی، ماهیت خطر، و تنوع کدهای تعرفه ای، نیازمند شناخت فنی دقیق و اجرای گام به گام تشریفات است.

مشاوره فوری و رایگان
مشاوره فوری و رایگان۱) شرح مفصل هیدروکربورهای حلقوی و اهمیت ترخیص
هیدروکربورهای حلقوی (آروماتیک ها) عمدتاً از برش های نفتی و فرآیندهای پتروشیمی به دست می آیند. بنزن خوراک کلیدی زنجیره های استایرن، کاپرولاکتام و بسیاری از واکنش های کاتالیزوری است؛ تولوئن به عنوان حلال و نیز خوراک تولید بنزن/زایلن و ایزومرها کاربرد دارد؛ زایلن ها به ویژه پارازایلن برای تولید PTA/PET حیاتی اند؛ نافتالن در تولید نرم کننده ها، رنگینه ها و مواد واسط شیمیایی نقش دارد. در ترخیص، مشخصاتی مانند خلوص، گرید، نقطه جوش، نقطه اشتغال، کلاس خطر، UN Number، نوع بسته بندی (تانکر/ISO Tank/بشکه) و کشور مبدأ باید با اسناد حمل و ثبت سفارش هم خوان باشد. رعایت SDS/MSDS به روز، الزامات برچسب گذاری GHS و دستورالعمل های HSE برای جلوگیری از تأخیر و ریسک الزامی است.
- اطلاعات کلیدی اظهار: نام شیمیایی/تجاری، خلوص و گرید، ایزومر (برای زایلن ها)، حالت و بسته بندی، کد UN (در صورت شمول).
- ایمنی: قابلیت اشتعال، بخارات سنگین تر از هوا، نیاز به تهویه و مدیریت الکتریسیته ساکن.
- یکسان سازی اسناد: تطابق اینویس، پکینگ لیست، بارنامه، CO، SDS/COA با ثبت سفارش و اظهارنامه.
۲) انواع و کاربردهای صنعتی
پتروشیمی و پلیمر
بنزن خوراک تولید اتیل بنزن→استایرن→پلی استایرن و بسیاری از مونومرهاست. تولوئن و زایلن ها در مسیر تولید پلی الفین ها (به طور غیرمستقیم)، رزین ها و الیاف پلی استر نقش دارند. نافتالن در تولید نرم کننده ها و واسطه های رنگزا کاربرد دارد.
شوینده، رنگ و پوشش
تولوئن و زایلن ها به علت قدرت حل کنندگی مناسب، در تهیه رنگ، لاک، تینر و پوشش های صنعتی پرکاربردند و استانداردهای VOC باید کنترل شود.
داروسازی و مواد واسط
بخشی از آروماتیک ها به عنوان واسطه های سنتز ترکیبات دارویی استفاده می شوند؛ کنترل خلوص و ردیابی ناخالصی ها اهمیت زیادی دارد.
لاستیک و پلاستیک
آروماتیک ها به شکل مستقیم یا غیرمستقیم در تولید لاستیک های سنتزی و پلاستیک های کارایی بالا نقش دارند و به عنوان حلال/خوراک در فرآیندها استفاده می شوند.
۳) نکات و مراحل کلیدی در ترخیص
- ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت با ذکر نام دقیق ماده، خلوص، گرید، ایزومر (در صورت وجود)، بسته بندی و کشور مبدأ.
- تهیه SDS/MSDS به روز، COA معتبر، و هم راستایی اطلاعات با اسناد حمل (B/L) و اینویس.
- هماهنگی حمل مطابق قوانین مواد خطرناک (IMDG/ADR) و انتخاب تانکر/ISO Tank یا بشکه های استاندارد.
- اظهار گمرکی با انتخاب صحیح HS Code فصل ۲۹۰۲ و درج UN Number (در صورت شمول) و کدهای ایمنی.
- ارزیابی، نمونه برداری احتمالی و محاسبه حقوق ورودی/عوارض/VAT بر مبنای CIF.
- ترخیص و حمل تا مقصد با رعایت تهویه، کنترل بخارات، و مدیریت خطرات اشتعال.
۴) تعرفه گمرکی / HS Code های رایج (فصل ۲۹۰۲)
| کالا | شرح کوتاه | HS Code (معمولاً) |
|---|---|---|
| بنزن (Benzene) | آروماتیک حلقوی پایه | ۲۹۰۲.۲۰ |
| تولوئن (Toluene) | متیل بنزن؛ حلال/خوراک | ۲۹۰۲.۳۰ |
| زایلن ها (Xylenes) | o/m/p و مخلوط ها | ۲۹۰۲.۴۱ / ۲۹۰۲.۴۲ / ۲۹۰۲.۴۳ |
| نافتالن (Naphthalene) | پلی آروماتیک دوحلقه ای | ۲۹۰۲.۹۰ |
| سایر آروماتیک های حلقوی | مطابق COA/کاربرد | ۲۹۰۲.۹۰ |
تعیین نهایی HS به خلوص، ایزومر، کاربرد، حالت و اسناد فنی (COA/SDS) وابسته است.
۵) شرایط خاص واردات و صادرات
- رعایت استانداردهای بسته بندی، برچسب گذاری GHS، مدیریت VOC و الزامات HSE.
- اخذ مجوزهای احتمالی از استاندارد، حفاظت محیط زیست و برحسب کاربرد، دستگاه های مرتبط.
- کنترل محدودیت های تجاری و ریسک های ناشی از تحریم در مبادی تأمین/بانکی.
۶) بازار ایران
واردات هیدروکربورهای حلقوی علی رغم ظرفیت داخلی برای گریدهای ویژه یا مدیریت انعطاف زنجیره تأمین انجام می شود. مبادی رایج آسیایی شامل چین، هند، کره جنوبی و برخی تأمین های اروپایی است. صادرات محدود به منطقه، تابع کیفیت و استانداردهای مقصد است.
۷) حجم تجارت و حقوق ورودی
بازار جهانی آروماتیک ها بزرگ و متنوع است؛ چین، ایالات متحده، هند، عربستان از تولیدکنندگان مهم و آلمان، ژاپن، کره جنوبی از واردکنندگان عمده اند. در ایران، حقوق ورودی/عوارض/VAT بر اساس CIF و ردیف تعرفه انتخابی محاسبه می شود؛ استفاده از توافقات تعرفه ای (در صورت شمول) می تواند هزینه را کاهش دهد.
۸) بازار جهانی
توازن عرضه/تقاضای آروماتیک ها به ظرفیت ریفاینری ها و واحدهای الفینی/آروماتیکی گره خورده است. نوسان قیمت نفت، نفتا و گاز مایع و توسعه خطوط PTA/PET بر قیمت ها اثرگذار است. کشورهایی با زیرساخت پالایشی قوی سهم بیشتری در صادرات دارند.
۹) اسناد و مدارک لازم برای ترخیص
- ثبت سفارش و در صورت لزوم تأمین ارز.
- فاکتور تجاری (Invoice)، بارنامه (B/L)، لیست بسته بندی (Packing List)، گواهی مبدأ (CO).
- SDS/MSDS به روز، COA معتبر با مشخصات خلوص/ایزومر/ویژگی های ایمنی.
- گواهی های استاندارد/محیط زیست (در صورت شمول) و برچسب های خطر مطابق GHS.
- بیمه نامه حمل و اسناد پرداخت VAT و عوارض.
ثبت درخواست پیش فاکتور
ثبت درخواست پیش فاکتورنکات کلیدی و توصیه های عملی
- در زایلن ها ایزومر (o/m/p) را دقیق درج کنید؛ روی HS و نرخ اثر می گذارد.
- SDS و برچسب های خطر را فارسی سازی و مطابق استانداردهای ملی ارائه دهید.
- برای مواد با VOC بالا، الزامات محیط زیستی و تهویه انبار را پیشاپیش فراهم کنید.
- اختلاف در اظهار HS یا کمبود اسناد، مهم ترین عامل تأخیر و جریمه است.
| کالا | ماهیت/خطر | کاربرد شاخص | شرط نگهداری | HS (معمولاً) |
|---|---|---|---|---|
| بنزن | آروماتیک؛ قابل اشتعال | خوراک استایرن/رزین ها | تانکر استاندارد، تهویه | ۲۹۰۲.۲۰ |
| تولوئن | حلال فرار؛ اشتعال پذیر | رنگ/پوشش/واسطه شیمیایی | دور از منبع جرقه/VOC | ۲۹۰۲.۳۰ |
| زایلن ها | ایزومرهای o/m/p؛ قابل اشتعال | حلال/خوراک پارازایلن→PTA | تهویه مناسب، کنترل بخار | ۲۹۰۲.۴۱/۴۲/۴۳ |
| نافتالن | PAH دوحلقه ای؛ خطر سوختن | نرم کننده/رنگزا/واسطه ها | خشک و خنک، تهویه | ۲۹۰۲.۹۰ |

پرسش های متداول
هیدروکربورهای حلقوی تحت کدام فصل و ردیف HS طبقه بندی می شوند؟
عموماً فصل ۲۹ (مواد آلی)، ردیف ۲۹۰۲ (هیدروکربورهای حلقوی). برای بنزن ۲۹۰۲.۲۰، تولوئن ۲۹۰۲.۳۰، زایلن ها ۲۹۰۲.۴۱/۴۲/۴۳ و نافتالن ۲۹۰۲.۹۰ متداول است.
چه اسنادی برای تسریع ترخیص لازم است؟
SDS/MSDS به روز، COA معتبر، اینویس/پکینگ لیست/بارنامه، CO و هم خوانی کامل با ثبت سفارش و اظهار HS.
در حمل و انبارش آروماتیک ها به چه نکاتی توجه شود؟
تهویه مناسب، کنترل بخارات و جرقه، بسته بندی استاندارد (تانکر/ISO Tank/بشکه)، رعایت GHS و HSE و مدیریت VOC.
خدمات ویژه ترخیص کالا توسط کارگزاری صبا
با بهره گیری از تجربه و تخصص در ترخیص مواد شیمیایی و آروماتیک ها، صبا ترخیص خدمات زیر را ارائه می دهد:
- مشاوره تخصصی: تعیین تعرفه (HS ۲۹۰۲)، تهیه اسناد و اخذ مجوزهای لازم.
- پیگیری مجوزها: همکاری نزدیک با سازمان های استاندارد و محیط زیست برای تسهیل فرآیند.
- ترخیص سریع و مطمئن: آشنایی کامل با رویه ها و پاسخ گویی به ارزیابی/نمونه برداری.
- مدیریت حمل ونقل: راهکارهای ایمن برای حمل و ذخیره سازی مطابق استانداردهای بین المللی.
- خدمات پس از ترخیص: مشاوره انبارداری، توزیع و امور تکمیلی.