ترخیص محصولات حیوانی از گمرک: مدارک، مجوزها، حمل سردخانه ای، HS Code و بازار

ترخیص محصولات حیوانی از گمرک یکی از حساس ترین حوزه های بازرگانی غذایی است. به دلیل ریسک های بهداشتی، الزامات حلال، زنجیره سرد و قوانین دامپزشکی، کوچک ترین خطا می تواند به توقیف، فساد کالا یا خسارت مالی منجر شود. شناخت دقیق فصل های HS، مجوزهای دامپزشکی و استاندارد، و برنامه ریزی حملِ سردخانه ای، کلید عبور امن و سریع از گمرک است. صبا ترخیص در این مسیر همراه شماست تا از ثبت سفارش تا تحویل نهایی، فرآیندی ایمن، سریع و مقرون به صرفه رقم بخورد.

۱) شرح مفصل گروه «محصولات حیوانی»

دام زنده، گوشت و احشاء خوراکی، فرآورده های لبنی، عسل، آبزیان و محصولات وابسته، زیر چتر «محصولات حیوانی» قرار می گیرند. ویژگی مشترک آن ها فسادپذیری، حساسیت بهداشتی و نیاز به زنجیره سرد است. انطباق با الزامات حلال، کنترل های قرنطینه ای و رعایت دقیق قوانین دامپزشکی در تمام مراحل (ثبت سفارش، حمل، اظهار، بازرسی و ترخیص) ضروری است. هرگونه مغایرت در دما، لیبل، ترکیب یا گواهی بهداشتی می تواند منجر به توقیف یا مرجوعی شود؛ بنابراین برنامه ریزی حمل سردخانه ای (Reefer)، آماده سازی کامل اسناد و تعیین صحیح HS Code، عوامل کلیدی موفقیت هستند.

۲) انواع محصولات و کاربردها

• حیوانات زنده: برای پرورش/تبرک/تکثیر؛ حساس به قرنطینه و سلامت دام.
• گوشت و احشاء خوراکی: تازه/سرد/منجمد؛ مصرف خانگی، HORECA و صنایع غذایی.
• فرآورده های لبنی: شیر خشک، کره، پنیر؛ مواد اولیه صنایع و مصرف نهایی.
• آبزیان و فرآورده ها: فیله منجمد، میگو، کنسرو تن؛ تأمین پروتئین و صادرات.
• عسل طبیعی: مصرف خوراکی و دارویی؛ حساس به تقلب قندی و شاخص HMF.
• سایر مشتقات حیوانی: روده و استخوان برای صنایع سوسیس/ژلاتین و غیره.

۳) مدارک و استانداردهای ترخیص محصولات حیوانی

مدارک و مجوزهای ضروری برای ترخیص

ترخیص این گروه کالایی مستلزم ارائه مجموعه ای از اسناد زیر است. نبود هر یک می تواند موجب تأخیر یا توقف ترخیص شود:

• گواهی بهداشت دامپزشکی (Veterinary Health Certificate): صادره از مرجع رسمی کشور مبدأ؛ دال بر سلامت دام/محصول، عدم ابتلا به بیماری های قرنطینه ای (مانند AI، FMD، BSE) و انطباق با الزامات کشور واردکننده.
• مجوز قرنطینه دامی / مجوز سازمان دامپزشکی کشور: کنترل های میدانی و آزمایشگاهی در مرز، تأیید شرایط حمل و تطابق با ضوابط بهداشتی.
• گواهی حلال معتبر: برای کلیه اقلام خوراکی منشأ حیوانی (به ویژه گوشت و فرآورده ها). مرجع صادرکننده باید در ایران/سازمان استاندارد مورد تأیید باشد.
• مجوز/تأییدیه سازمان غذا و دارو (برای اقلام بسته بندی شده خوراکی): به ویژه لبنیات، کنسرو ماهی/گوشت و غذاهای آماده مصرف. شامل تطابق برچسب، ترکیبات و تاریخ مصرف.
• مجوز شیلات (برای آبزیان و فرآورده های آن): هماهنگی های تخصصی ورود انواع ماهی، میگو، کنسرو تن و …
• گواهی دمای حمل و دیتالاگر: ثبت دمای لحظه ای در طول مسیر (مثلاً ۰–۴°C برای سرد و ≤−۱۸°C برای منجمد) و ارائه پرینت/فایل لاگر هنگام بازرسی.
• اظهارنامه گمرکی: مشخصات کامل کالا، وزن خالص/ناخالص، ارزش، ردیف تعرفه دقیق HS و کشور مبدأ.
• گواهی مبدأ (Certificate of Origin): برای تعیین تعرفه و رعایت قواعد مبدأ در ترجیحات تعرفه ای (در صورت وجود).
• فاکتور تجاری (Commercial Invoice): جزئیات قیمت واحد، ارزش کل، شرایط پرداخت و Incoterms.
• لیست عدل بندی (Packing List): بیان نوع بسته بندی، تعداد کارتن/پالت، وزن ها و ابعاد.
• بارنامه حمل (B/L یا AWB): اثبات بارگیری قانونی و مسیر حمل.
• بیمه نامه حمل: پوشش ریسک فسادپذیری، نوسان دما، شکست سردچین و خسارت های احتمالی.
• تأییدیه ثبت سفارش: ثبت سفارش در سامانه های مربوط و اخذ مجوز ورود.
• گواهی های اختصاصی (در صورت نیاز): مانند CITES برای برخی اقلام خاص منشأ حیات وحش، یا «تضمین عاری از BSE» برای نشخوارکنندگان.

نکته: واردات هرگونه فرآورده خوک و مشتقات آن در ایران ممنوع است. به پیامدهای حقوقی و معدومی دقت شود.

۴) تعرفه های گمرکی و کدهای HS (نمونه های پرکاربرد)

(کدها تا سطح ۸ رقم نمونه آوری شده اند؛ بسته به جزئیات کالا ممکن است ریزشاخه متفاوت باشد.)

توصیه عملی: تعیین HS دقیق بر اساس ترکیب، وضعیت (تازه/سرد/منجمد/پخته)، برش (با/بی استخوان) و نوع بسته بندی انجام شود؛ اشتباه در ردیف تعرفه، بیشترین منبع اختلاف و جریمه است.

۵) شرایط خاص واردات و صادرات، حمل ونقل و زمان بندی

• سردخانه متحرک (Reefer) با ثبت مداوم دما و هشدار؛ عموماً ۰–۴°C برای گوشت سرد و ≤−۱۸°C برای منجمد.
• بهداشت و تفکیک بار (خام از آماده مصرف)، عدم تماس متقاطع، پالت بندی و بسته بندی نفوذناپذیر.
• استانداردهای HACCP/ISO ۲۲۰۰۰ در زنجیره تأمین و گزارش های بازرسی ثالث.
• رزرو سردخانه مقصد/گمرک از پیش، تا از معطلی و دموراژ جلوگیری شود.
• هماهنگی بازدید دامپزشکی بلافاصله پس از ورود، آماده سازی همه اسناد پیش از رسیدن کشتی/هواپیما، و استفاده از مسیرهای سبز/قابل اعتماد برای خروج سریع کانتینرهای یخچالی.

۶) بازار ایران: واردات و صادرات

واردات ایران عموماً بر پایه تنظیم بازار، الزامات حلال و کنترل های قرنطینه ای مدیریت می شود. گوشت گاو و گوسفند عمدتاً از برزیل، اروگوئه، پاکستان، هند (برای بوفالو) و طیور از ترکیه/برخی کشورهای منطقه تأمین می شود. آبزیان منجمد و کنسروی از تایلند، ویتنام، چین و عمان رایج اند. در صادرات، ایران در میگو پرورشی، برخی محصولات لبنی و کنسرو ماهی حضور دارد؛ مقصدها معمولاً کشورهای منطقه، روسیه و آسیای میانه هستند. قوانین فصلی کمتر از میوه است؛ اما محدودیت های سلامت دام و حلال تعیین کننده اند.

۷) حجم تجارت و محاسبات حقوق ورودی

حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای CIF (قیمت+بیمه+حمل) محاسبه می شود و بسته به نوع کالا، سیاست های دوره ای و ردیف HS متغیر است. بازار جهانی گوشت و لبنیات تحت تأثیر بهداشت دام، استانداردهای حلال/کوشر، امنیت غذایی و زنجیره سرد قرار دارد؛ شوک های بیماری دامی (مانند AI) مستقیماً روی مسیرها و مجوزها اثر می گذارند.

۸) بازار جهانی: صادرکنندگان و واردکنندگان عمده

برزیل/آرژانتین/اروگوئه در گوشت قرمز، نیوزیلند/اروپا در لبنیات، و تایلند/ویتنام در آبزیان فرآوری شده سهم برجسته دارند. تقاضای جهانی با تغییر الگوهای مصرف پروتئین و استانداردهای سلامت/حلال در نوسان است.

۹) روش ترخیص سریع در ایران + خدمات ویژه صبا ترخیص

1. پیش بررسی کالا و تعیین دقیق HS Code بر اساس ماهیت/وضعیت/برش/بسته بندی.
2. ثبت سفارش و آماده سازی اسناد (گواهی بهداشت، حلال، CO، اینوویس، پکینگ، بارنامه).
3. برنامه ریزی حمل سردخانه ای و پایش دما (۰–۴°C سرد / ≤−۱۸°C منجمد) با دیتالاگر.
4. اعلامیه و اظهار گمرکی دقیق + هماهنگی بازدید دامپزشکی و نمونه برداری احتمالی.
5. ارزیابی و پرداخت حقوق و عوارض بر مبنای ارزش CIF.
6. اخذ مجوزهای نهایی (دامپزشکی، شیلات، غذا و دارو/استاندارد) و رفع مغایرت ها.
7. ترخیص نهایی و حمل تا مقصد با حفظ زنجیره سرد و تحویل پروژه محور.

نکات کلیدی و توصیه های عملی

• HS را بر پایه ماهیت/وضعیت/بسته بندی انتخاب کنید تا از اختلافات و جرایم جلوگیری شود.
• زنجیره سرد و دیتالاگر را از مبدأ تا مقصد پایش کنید.
• لیبل فارسی، تاریخ ها و هشدارهای آلرژی زا/حلال را رعایت کنید.
• بازدید دامپزشکی را بلافاصله پس از ورود هماهنگ کنید.
• سردخانه مقصد را از پیش رزرو کنید تا دموراژ نگیرید.

پیشنهاد چندرسانه ای

• نام فایل تصویر: animal-products-customs-clearance-iran.jpg
• Alt Text: ترخیص محصولات حیوانی از گمرک ایران با کدهای HS و الزامات سردخانه ای
• کپشن: «مسیر امن ترخیص محصولات حیوانی؛ از قرنطینه تا تحویل»
• اینفوگرافیک: «چک لیست ۱۰ مرحله ای ترخیص محصولات حیوانی + دماهای مرجع»

لینک های پیشنهادی

• خدمات ترخیص کالا صبا ترخیص
• راهنمای انتخاب HS Code
• Wikipedia، WTO، UN

بازگشت به فهرست